مرگ مغزی

تشخیص مرگ مغزی

هر گونه آسیب شدید به مغز می تواند منجر به تورم بافتی شود

مرگ مغزی به وضعیت غیرقابل بازگشت همه عملکردهای مغز اطلاق می‌شود. درچنین وضعیتی همهٔ نورونهای مغز درنتیجهٔ هیپوکسی تخریب می‌شوند.

مرگ مغزی یکی از معیارهای قطعی تعیین کننده مرگ است. معیار دیگر از بین‌رفتن گردش خون و تنفس است. برای تشخیص مرگ مغزی باید تمامی اعمال مغزی به صورت غیرقابل‌برگشت از بین رفته‌ باشند.

تعریف تشریحی مرگ مغزی

آسیب و تخریب غیر قابل جبران به نیمکره ها و ساقة مغز را مرگ مغزی گویند.

تعریف فیزیولوژیک مرگ مغزی

محو کامل تظاهرات فیزیولوژیک قشر خاکستری و هسته های قاعدة مغز و همچنین ساختمان مشبک و سایر اجزاء ساقة مغز به عنوان مرگ مغزی تلقی می شود.

علایم مرگ مغزی

بیمار مرگ مغزی، صحبت نمی کند، نمی بیند، به هیچ یک از تحریکات خارجی پاسخی نمی دهد و بدون استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی قادر به تنفس نخواهد بود.

در مرگ مغزی، خونرسانی به مغز متوقف شده، اکسیژن رسانی به آن انجام نمی گیرد. مغز تمام کارکرد خود را از دست می دهد و دچار تخریب غیر قابل برگشت می گردد. اگرچه پس از مرگ مغزی اعضای دیگر از جمله قلب، کبد و کلیه ها هنوز دارای عملکرد هستند، بتدریج در طی چند روز آینده، از کار خواهند افتاد.

علل شایع مرگ مغزی:

تصادفات رانندگی، وارد آمدن ضربه شدید به سر، سقوط از ارتفاع، خونریزی‌های داخلی مغز، سکته مغزی و مسمومیت‌های شدید از علل مهم مرگ مغزی به شمار می‌روند.

مرگ مغزی به وضعیت غیرقابل بازگشت همه عملکردهای مغز اطلاق می‌شود

مرگ مغزی چگونه رخ می دهد؟

هر گونه آسیب شدید به مغز می تواند منجر به تورم بافتی شود. از آنجایی که مغز در یک فضای بسته (استخوان جمجمه) قرار دارد و جایی برای این افزایش حجم وجود ندارد، بر بخش های پایین تر مغز (ساقه مغز) فشار آورده، مانع جریان گردش خون به قسمت های بالا یی می گردد و بیش از پیش مانع اکسیژن رسانی می شود.

این فرایند ممکن است چند دقیقه یا چند روز به درازا بکشد. قلب به کمک دستگاه تنفس مصنوعی به فعالیت ادامه داده، به اعضای دیگر  اکسیژن می رساند، در حالی که بافت مغز و ساقه مغز که وظیفه کنترل تنفس و ضربان قلب را بر عهده دارند از این ماده حیاتی (اکسیژن) محروم مانده، دچار مرگ می شوند.

مرگ مغزی چه تأثیری براعضای دیگر بدن دارد؟

مرگ مغزی یعنی نرسیدن اکسیژن یا جریان خون به مغز، ولی اعضای دیگر بدن مانند قلب، کلیه ها یا کبد تا مدتی زنده و قابل پیوند هستند. این ارگانها، درصورت اقدام به موقع، می تواننددر بدن شخص دیگری بوسیله پیوند اعضا استفاده شوند. با این حال، تخریب اعضای بدن به فاصله کمی پس از مرگ مغزی شروع می شود. به همین علت است که فرایند پیوند اعضا بایدهرچه زودتر انجام شود.

امکان بهبودی و بازگشت بیمار مرگ مغزی به هیچ عنوان وجود ندارد

شرایط تلقی مرگ مغزی سه مورد می باشند:

الف) بیمار در اغمای عمیق باشد

شواهدی دال بر مصرف داروهای تضعیف کننده دستگاه عصبی مرکزی وجود نداشته باشد، شواهدی دال بر هیپوترمی (دمای کمتر از 32 درجه) بعنوان عامل اغما وجود نداشته باشد، اختلالات متابولیک، توکسیک، اندوکرین عامل اغمای بیمار نباشند.

ب) قطع کامل تنفس و عدم وجود تنفس خودبخودی

که موجب وابستگی و نیاز قطعی به دستگاه تنفس مصنوعی (ونتیلاتور) گردیده است. در این مورد رد مصرف داروهای شل کننده (عوامل مهار کننده عصبی عضلانی) و سایر داروها بعنوان عامل نارسایی تنفسی ضروری است.

ج) با اقدامات معمول علت اغما حتی الامکان مشخص شده باشد

پزشکان همچنین برای اثبات مرگ مغزی بررسی‌های بالینی لازم را انجام می‌دهند. این بررسی‌ها عبارتند از: عدم حرکات خودبخودی و عدم پاسخ به شدیدترین تحریکات دردناک، ثبات قطر مردمک‌ها و عدم واکنش به تحریکات نوری با شدت‌های متفاوت.

تایید نهایی یافته‌های بالینی با انجام و اثبات آزمون‌های پاراکلینیک تکمیلی صورت می‌پذیرد. از تست آپنه برای مشاهده فعالیت تنفسی بیمار استفاده می‌شود که در صورت عدم مشاهده هرگونه فعالیت تنفسی بدون دستگاه ونتیلاتور، مرگ مغزی بیمار تایید می‌شود.

همچنین در دو نوبت و حداقل به‌ فاصله 6 ساعت و هر نوبت به‌مدت 20 دقیقه از بیمار نوار مغزی گرفته می‌شود که ایزوالکتریک بودن نوار مغزی در دو نوبت مؤید مرگ مغزی است.

تمام این مراحل تحت نظر تیمی از کارشناسان شامل دو پزشک متخصص نورولوژی و یا یک متخصص نورولوژی و یک متخصص جراحی مغز و اعصاب، یک پزشک متخصص بیهوشی و پزشک نماینده سازمان پزشکی قانونی کشور انجام می‌شود و درصورتی‌که کلیه یافته‌های بالینی و آزمون‌ها به‌مدت ۲۴ ساعت بدون تغییر بمانند، مرگ مغزی از سوی این متخصصان تایید می‌شود.

مرگ مغزی یعنی نرسیدن اکسیژن یا جریان خون به مغز ولی اعضای دیگرتا مدتی زنده هستند

آیا مواردی از مرگ مغزی بوده است که بهبود یافته باشند؟ 

خیر، امکان بهبودی و بازگشت بیمار مرگ مغزی به هیچ عنوان وجود ندارد.